Stichting “Educatie achter buitenlandse tralies” 1 (Eabt) verzorgt al sinds 2004 op zeer succesvolle wijze Nederlandstalig (afstands-)onderwijs voor Nederlanders die in een buitenlandse gevangenis verblijven. Wereldwijd gaat het om circa 1800 Nederlanders, van wie 60% in Europese landen. Het betreft non-formeel onderwijs, variërend van Nederlands voor buitenlanders (niveau A1) tot beroepsgericht onderwijs op hoog- middelbaar niveau, zoals Bedrijfskunde. Elk jaar worden 175 nieuwe aanvragen voor een cursus gehonoreerd. De cursussen worden door een studiecoördinator van Eabt begeleid.

De cursussen die Eabt aanbiedt, zijn hybride van aard. Primair is alle lesmateriaal digitaal via de site van de onderwijsaanbieder voor de student beschikbaar via inloggen op Studieplaza. De student stuurt het te maken huiswerk via deze Plaza in, een docent kijkt het na, voorziet het van feedback en stuurt het terug naar de student. Het (afstands-)onderwijs wordt steeds meer en in een steeds hoger tempo gedigitaliseerd. Dat geldt ook voor de opleidingen die Eabt aanbiedt. Met name in de lessen van beroepsgerichte opleidingen worden in toenemende mate bijvoorbeeld filmpjes van uitvoerende taken opgenomen. Bij taalcursussen zijn via Avatar-techniek conversaties opgenomen.

Eabt begeleidt, zoals vermeld, studenten die in penitentiaire inrichting (PI’s) overal in Europa en daarbuiten verblijven, bij hun studie. In die PI’s zijn in sommige landen voor onderwijs computers beschikbaar maar in veel landen (nog) niet of zeer beperkt. In bijna geen enkele PI mag daarbij gebruik worden gemaakt van internet, ook niet als dat voor het volgen van afstandsonderwijs van grote toegevoegde waarde is. En dat geldt nog meer voor buitenlandse gedetineerden die een cursus in hun moedertaal willen volgen, immers een taal die de gevangenisautoriteiten niet kunnen lezen, waardoor zij niet kunnen beoordelen of er gevaar voor veiligheid in steekt….

Eabt heeft, samen met de onderwijsorganisatie waarvan de meeste cursussen worden betrokken, “Digitaal Veilig Studeren in de Penitentiaire Inrichting” ontwikkeld. Gedetineerden, of de docent voor hen, kan dan inloggen met een voor elke student uniek e-mailadres (…@eabt.nl) en wachtwoord. Zo kan elke student gebruikmaken van het lesmateriaal inclusief filmpjes etc. én kan hij zijn huiswerk insturen, zonder dat ‘uitbraak’ buiten de gesloten Studieplaza mogelijk is. Een student kan dus niet communiceren met anderen dan de docent noch gebruikmaken van andere informatiesites.

In Nederland is dit speciale systeem inmiddels op de whitelist gezet en wordt het inmiddels (onder begeleiding van docenten) binnen diverse Nederlandse PI’s gebruikt. Verzoeken aan directies van PI’s in andere Europese landen om dit ook aan de daar verblijvende Nederlandse studenten toe te staan, hebben helaas niet of nauwelijks succes opgeleverd.

Studenten van Eabt gebruiken daarom noodgedwongen een paper-based versie van hun opleiding. Zij kunnen dus geen gebruikmaken van praktijkfilmpjes of Avatar-communicatie. Dat levert helaas een omslachtige en dure werkwijze op. Zij maken hun huiswerk op papier, sturen dat (in een portvrije enveloppe) naar Eabt. Daar wordt het huiswerk gescand, en na down- en uploaden door de coördinator op Studieplaza geplaatst. De docent beoordeelt het, voorziet het van feedback en stuurt het via Plaza terug naar Eabt. Daar wordt het uitgeprint en terug naar de student gestuurd.

Het volgen van digitaal onderwijs tijdens detentie is niet alleen een recht (ook voor buitenlandse gedetineerden) maar heeft wetenschappelijk bewezen grote toegevoegde waarde: het leidt tot minder recidive en betere re-integratie. Het niet aanbieden van deze vorm van onderwijs, is dus grote gemiste kans. Helaas ligt de drempel voor digitaal studeren voor de meeste nationale maar vooral voor buitenlandse gedetineerden veel te hoog. Hoog tijd dat daar verandering in komt!

Frans Lemmers
vrijwilliger-directeur “Educatie achter buitenlandse tralies” en voorzitter EPEA-NL